Είναι αδιαμφισβήτητο ότι η χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης (AI) έχει εκσυγχρονίσει και μεταμορφώνει πολλούς τομείς έρευνας. Πρόσφατα, μία ομάδα ερευνητών –μεταξύ των οποίων και Έλληνες– ανέπτυξαν ένα νέο εργαλείο τεχνητής νοημοσύνης το οποίο μπορεί να συμπληρώσει το κείμενο που λείπει και να εκτιμήσει το χρονικό πλαίσιο και τη γεωγραφική προέλευση αρχαιοελληνικών επιγραφών.
Οι ερευνητές ελπίζουν ότι έτσι θα βοηθήσουν ιστορικούς και αρχαιολόγους, επιταχύνοντας τη διαδικασία ανακατασκευής κατεστραμμένων κειμένων και επιγραφών.
Ο δρόμος προς την «Ιθάκη»
Η διερεύνηση και η κατανόηση της αρχαίας ιστορίας βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στον κλάδο της επιγραφολογίας, στη μελέτη δηλαδή κειμένων γνωστών ως επιγραφές, από τις οποίες μπορούμε να αντλήσουμε στοιχεία αναφορικά με τη σκέψη, τη γλώσσα, την κοινωνία και την ιστορία παλαιότερων πολιτισμών. Ωστόσο, με το πέρασμα των αιώνων, πολλές επιγραφές έχουν υποστεί φθορές σε βαθμό που το περιεχόμενό τους να είναι δυσανάγνωστο. Επίσης, μπορεί να έχουν μεταφερθεί μακριά από την αρχική τους θέση ή η ημερομηνία δημιουργίας τους να μην είναι ξεκάθαρη.
Όλα αυτά έρχεται πλέον να τα ξεκαθαρίσει η Ithaca, ένα σύστημα που βασίζεται στην τεχνητή νοημοσύνη, και έχει εκπαιδευτεί προκειμένου να εκτελεί ταυτόχρονα τις εργασίες αποκατάστασης κειμένου, γεωγραφικής και χρονολογικής απόδοσης. Το σύστημα αυτό βασίζεται σε ένα νευρωνικό δίκτυο που πήρε το όνομά του από το νησί του Οδυσσέα, και ως άλλος πολυμήχανος ήρωας εκπαιδεύτηκε στα αρχαία ελληνικά αναλύοντας κείμενα από επιγραφές που χρονολογούνται μεταξύ του 7ου αιώνα π.Χ. και του 5ου αιώνα μ.Χ.
Ως αποτέλεσμα της εκπαίδευσής της, η Ithaca μπορεί να διαβάζει κείμενα και να συμπληρώνει τους χαρακτήρες που λείπουν με ποσοστό ακρίβειας που κυμαίνεται μεταξύ 62% όταν μαντεύει μόνη της ποια γράμματα λείπουν και 72% όταν οι προτάσεις της αξιολογούνται πρώτα από ειδικούς. Παράλληλα, η Ithaca είναι σε θέση να αποδώσει επιγραφές στο αρχικό σημείο εύρεσης τους με ακρίβεια 71% και να τις χρονολογήσει με περίπου 30 έτη απόκλιση.
Τα ελληνικά μυαλά πίσω από το μεγάλο «μυαλό»
Για την ανάπτυξη της Ithaca συνεργάστηκαν: η DeepMind –το τμήμα της Google που ασχολείται αποκλειστικά με την τεχνητή νοημοσύνη–με επικεφαλής τον ελληνικής καταγωγής ερευνητή επιστήμονα Δρ. Γιάννη Ασσαέλ, καθώς και ερευνητές από το Τμήμα Πληροφορικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, αλλά και από τα πανεπιστήμια της Οξφόρδης και της Βενετίας.
Όπως ανέφερε σε συνέντευξή του ο Δρ. Ασσαέλ, ο στόχος τους δεν είναι η Ithaca να αντικαταστήσει τους ιστορικούς, αλλά να τους επιτρέψει να αξιοποιήσουν την ΑΙ με σκοπό τη βαθύτερη κατανόηση της αρχαίας ιστορίας.
Στο πλαίσιο αυτό, η ομάδα ήδη αναπτύσσει νέες εκδόσεις της Ithaca για αρχαίες γλώσσες, όπως τα Λατινικά, τα Ακκαδικά και η γλώσσα των Μάγια. «Mε τον ίδιο τρόπο που τα μικροσκόπια και τα τηλεσκόπια επεκτείνουν το εύρος των όσων μπορούν να κάνουν οι επιστήμονες, η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να προσφέρει στους ιστορικούς περαιτέρω εργαλεία για να υποστηρίξουν την έρευνά τους και να βελτιώσουν τη συλλογική μας κατανόηση της αρχαίας ιστορίας και του πολιτισμού» ανέφερε ο Δρ. Ασσαέλ.
Διάβασε περισσότερα για την τεχνητή νοημοσύνη στο παλαιότερο άρθρο μας «Η Τεχνητή Νοημοσύνη «γράφει» ιστορία (αλλά χρειάζεται τη βοήθειά σου)».