Η έννοια της ημέρας στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (International Space Station) είναι σχετική: Κάθε 24 ώρες, οι αστροναύτες βιώνουν περίπου 15 ανατολές και δύσεις του ηλίου, καθώς ο σταθμός περιστρέφεται γύρω από τη Γη. Προς αποφυγή ενός μόνιμου τζετ λαγκ, οι αστροναύτες εργάζονται και κοιμούνται στους ρυθμούς που ακολουθούνται και στη γη, όπου κατά τη διάρκεια του 24ωρου ο ήλιος δύει και ανατέλλει από μία φορά. Πώς περνάνε όμως την ημέρα τους;
«Πρωινό» ξύπνημα
Η ημέρα ξεκινάει, όπως και στη γη, όταν το «πρωινό» ξυπνητήρι χτυπήσει, διακόπτοντας τα όνειρα της έλλειψης βαρύτητας που βιώνουν πολλοί αστροναύτες σύμφωνα με τις δικές τους μαρτυρίες. Επειδή όμως η έλλειψη βαρύτητας –ή πιο σωστά, η κατάσταση μικροβαρύτητας– στο διάστημα δεν είναι απλώς όνειρο, προκειμένου να σηκωθούν από το κρεβάτι τους πρέπει πρώτα να απαγκιστρωθούν από τα δεσμά τους. Ναι, σωστά διάβασες! Οι αστροναύτες κοιμούνται μέσα σε υπνόσακους που είναι προσδεμένοι στον τοίχο μίας ατομικής καμπίνας, ώστε να μην επιπλέουν μέσα στο σταθμό κινδυνεύοντας να συγκρουστούν με ό,τι βρεθεί στην πορεία τους.
Προσωπική υγιεινή
Το ντύσιμο είναι η πρώτη πρόκληση της ημέρας καθώς χέρια, πόδια και ρούχα επιπλέουν προς διαφορετικές κατευθύνσεις, ενώ δεδομένου ότι δεν υπάρχουν πλυντήρια στον σταθμό, οι αστροναύτες φορούν ρούχα μιας χρήσης, τα οποία και αντικαθιστούν κάθε τρεις ημέρες.
Στη συνέχεια θα πρέπει να πλυθούν με βρεγμένες πετσέτες, καθώς δεν υπάρχει ντους στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Αν επιθυμούν να λουστούν, αυτό είναι εφικτό με λίγες σταγόνες νερό οι οποίες εφαρμόζονται με ειδικό στόμιο πάνω στα μαλλιά και ένα σαμπουάν που δεν ξεβγάζεται και αναπτύχθηκε αρχικά για νοσοκομειακούς ασθενείς που δεν μπορούσαν να λουστούν.
Το ξύρισμα είναι πιο δύσκολη διαδικασία λόγω της απουσίας τρεχούμενου νερού, ενώ και το ξύρισμα με μηχανή είναι επίσης εφικτό, αν και πρέπει να γίνεται δίπλα σε έναν ανεμιστήρα αναρρόφησης για να διασφαλιστεί ότι οι τρίχες δεν θα διαφύγουν μέσα στην καμπίνα.
Οι διαστημικές τουαλέτες δεν χρησιμοποιούν νερό αλλά λειτουργούν όπως οι ηλεκτρικές σκούπες που απορροφούν τα απορρίμματα. Γι’ αυτό και οι αστροναύτες πρέπει να στερεώνονται καλά στο κάθισμα της τουαλέτες (είναι πιο δύσκολο απ’ ό,τι ακούγεται!). Επίσης, κάθε αστροναύτης έχει μια προσωπική χοάνη ούρων. Τα απόβλητα ούρων φιλτράρονται και επαναχρησιμοποιούνται, ενώ τα στερεά απόβλητα δεν ανακυκλώνονται.
Τρώγοντας στο διάστημα
Οι αστροναύτες λαμβάνουν τρία γεύματα την ημέρα: πρωινό, μεσημεριανό και δείπνο και οι διατροφολόγοι διασφαλίζουν ότι τα τρόφιμα που καταναλώνουν τους παρέχουν μια ισορροπημένη πρόσληψη βιταμινών και μετάλλων. Ανεφοδιάζονται συχνά και μπορούν να επιλέξουν από ποικιλία τροφίμων, όπως φρούτα, ξηρούς καρπούς, κοτόπουλο, κρέας, θαλασσινά κ.ά. ενώ στα διαθέσιμα ποτά περιλαμβάνονται ο καφές, το τσάι και οι φρουτοχυμοί.
Τα διαστημικά τρόφιμα διατίθενται σε συσκευασίες μιας χρήσης. Τα ποτά και οι σούπες σερβίρονται σε πλαστικές σακούλες και πίνονται με καλαμάκια, ενώ με λίγη προσοχή, οι αστροναύτες μπορούν να τρώνε και με μαχαιροπήρουνα, μιας και μαγνήτες εμποδίζουν τα σκεύη από το να αιωρούνται μακριά από το τραπέζι. Το αλάτι, το πιπέρι και άλλα καρυκεύματα, διατίθενται μόνο σε υγρή μορφή, διότι όπως φαντάζεσαι αν προσπαθούσαν να τα πασπαλίσουν στο φαγητό τους αυτά θα αιωρούνταν με κίνδυνο να εισέλθουν στους αεραγωγούς και να μολύνουν τον εξοπλισμό ή να κολλήσουν στα μάτια, το στόμα ή τη μύτη ενός αστροναύτη. Η παρατεταμένη μικροβαρύτητα επηρεάζει τους γευστικούς κάλυκες, γι’ αυτό και τα καρυκεύματα ή το πικάντικο φαγητό βρίσκονται ψηλά στις προτιμήσεις του πληρώματος.
Εργασία και ψυχαγωγία
Το υπόλοιπο της ημέρας οι αστροναύτες ασχολούνται με τα καθημερινά καθήκοντά τους που περιλαμβάνουν τη διεξαγωγή και την επίβλεψη πειραμάτων καθώς και την εκτέλεση εργασιών συντήρησης στον εξοπλισμό του σταθμού.
Η άσκηση αποτελεί σημαντικό μέρος της καθημερινής ρουτίνας των αστροναυτών, προκειμένου να αποφύγουν την απώλεια οστικής και μυϊκής μάζας. Ασκούνται δύο ώρες την ημέρα, κατά μέσο όρο, με ειδικά σχεδιασμένο αθλητικό εξοπλισμό.
Η ψυχαγωγία δεν λείπει από το ημερήσιο πρόγραμμα. Οι αστροναύτες γεμίζουν τον ελεύθερο χρόνο τους παίζοντας παιχνίδια, μουσικά όργανα, διαβάζοντας ή βλέποντας τηλεόραση και απαντώντας στα μηνύματα των αγαπημένων τους, όπως κάθε άνθρωπος στη Γη. Μοναδική διαφορά; Η υπέροχη θέα του γαλάζιου πλανήτη από τα παράθυρά τους.
Πώς θα σου φαινόταν λοιπόν η καραντίνα στο διάστημα;