Όπως αποκαλύφθηκε πρόσφατα –και με φωτογραφικές αποδείξεις– στο κέντρο του Γαλαξία μας βρίσκεται μια υπερμεγέθης μαύρη τρύπα που ονομάζεται Τοξότης Α*. Οι αστροφυσικοί σήμερα θεωρούν δεδομένη την ύπαρξή της. Ωστόσο, για δεκαετίες είχαμε ελάχιστα στοιχεία που να την αποδεικνύουν.
Μέχρι που εμφανίστηκαν στο προσκήνιο οι Roger Penrose, Reinhard Genzel και Andrea Ghez. Ο πρώτος προέβλεψε ότι οι μαύρες τρύπες υπάρχουν βάσει της γενικής θεωρίας της σχετικότητας. Από την άλλη, ο Genzel και η Ghez κατάφεραν να ανακαλύψουν τη μυστηριώδη μαύρη τρύπα που κρυβόταν στο κέντρο του Γαλαξία μας. Και οι τρεις επιστήμονες έλαβαν για τη συγκεκριμένη ανακάλυψη το Νόμπελ Φυσικής, καθώς εργάστηκαν ταυτόχρονα και επιβεβαίωσαν ανεξάρτητα τα ευρήματά τους, σε έναν φιλικό διαγωνισμό που ώθησε την επιστήμη προς τα εμπρός.
Ως αποτέλεσμα, η Andrea Ghez είναι σήμερα η 4η γυναίκα που κέρδισε βραβείο Νόμπελ Φυσικής, καθώς και η πρώτη αστρονόμος στην οποία απονεμήθηκε το εν λόγω βραβείο στην ιστορία του θεσμού. Και αυτό δεν είναι τυχαίο. Όλα ξεκίνησαν από την αγάπη της για την επίλυση μαθηματικών γρίφων –και όχι μόνο– κατά την παιδική της ηλικία.
Πώς ένα κορίτσι που αγαπούσε τους γρίφους μεγάλωσε για να λύσει ένα γαλαξιακό μυστήριο
Όπως έχει δηλώσει σε συνεντεύξεις της, η Andrea ακόμα και σήμερα θυμάται έντονα ένα άρθρο που κάποιος είχε αναρτήσει στον πίνακα ανακοινώσεων του Γυμνασίου που φοιτούσε. Σύμφωνα με αυτό, μια επιστημονική μελέτη είχε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι τα αγόρια ήταν πιο έξυπνα από τα κορίτσια στα μαθηματικά.
Η Andrea, η οποία λάτρευε το εν λόγω μάθημα, δεν πτοήθηκε: Προκάλεσε τους συμμαθητές της σε ένα τεστ μαθηματικών. Ποιος κέρδισε; Δεν έχει σημασία, όπως επισημαίνει η ίδια με μετριοφροσύνη. Άλλωστε, τα μαθηματικά μυαλά δεν εξαρτώνται από το φύλο! (Διάβασε περισσότερα στο άρθρο μας “Καταρρίπτεται ο μύθος των «μαθηματικών μυαλών»”).
Από την άλλη, πλέον των μαθηματικών, η Andrea επιδιδόταν στην επίλυση κάθε είδους γρίφων: Παζλ, σταυρόλεξα, σουντόκου, προβλήματα λογικής μονοπωλούσαν τον ελεύθερο χρόνο της, οδηγώντας την σε πιο σύνθετα ερωτήματα και συλλογισμούς, όπως τι υπάρχει στο διάστημα ή πού φτάνουν τα όρια του σύμπαντος.
Συνεχίζοντας να αναζητά απαντήσεις, η Andrea σπούδασε Μαθηματικά, Φυσική και Αστρονομία. Οι σπουδές της την οδήγησαν στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Λος Άντζελες, όπου μαζί με την ομάδα της συνέβαλαν στην επίλυση ενός μεγάλου αστρονομικού γρίφου: Υπάρχει; Και αν ναι, πού βρίσκεται ο Τοξότης Α*;
Το μυστήριο του Τοξότη Α*
Οι αστρονόμοι υποψιαζόντουσαν ότι κάτι περίεργο, όπως μια μαύρη τρύπα, βρίσκεται στο κέντρο του Γαλαξία μας ήδη από τη δεκαετία του 1970.
Η μαύρη τρύπα είναι μια περιοχή του διαστήματος με τόσο έντονη βαρύτητα από την οποία καμία ύλη ή ακτινοβολία —ούτε καν το φως— δεν μπορεί να διαφύγει. Δεδομένου ότι οι μαύρες τρύπες είναι αόρατες, προκειμένου να τις εντοπίσουμε, παρακολουθούμε τα αστέρια που περιφέρονται γύρω τους.
Ωστόσο, υπάρχει ένα πρόβλημα: Η ατμόσφαιρα της Γης παραμορφώνει την άποψή μας για αυτά τα μακρινά αστέρια. (Το πρόβλημα αυτό λύνουν σήμερα τηλεσκόπια που έχουν εκτοξευθεί στο διάστημα. Διάβασε περισσότερα στο άρθρο μας “«Επιστροφή στο παρελθόν» με το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb”. )
Για να καταλάβεις τι εννοεί, η Andrea παραλληλίζει την πρόκληση του να δεις καθαρά τα μακρινά αστέρια από τη Γη, με αυτή του να παρατηρείς ένα βότσαλο στον πάτο ενός κινούμενου ποταμού. Έπρεπε ουσιαστικά να βρει έναν τρόπο, για να σταματήσει το «ποτάμι». Και το κατάφερε μέσα από της δουλειά της στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια.
Μαζί με τους συνεργάτες της, δημιούργησαν μία νέα μεθοδολογία παρατήρησης των αστεριών. Η τεχνική αυτή αποκάλυψε ότι τα αστέρια κινούνταν με εκτυφλωτική ταχύτητα γύρω από ένα απίστευτα πυκνό αντικείμενο: Η καλύτερη απόδειξη για την ύπαρξη μιας υπερμεγέθους μαύρης τρύπας στο κέντρο του Γαλαξία μας ήταν πλέον γεγονός!
Θέλεις να γνωρίσεις τον συναρπαστικό κόσμο της αστρονομίας; Μία σειρά από βίντεο, ψηφιακά εργαλεία και βιωματικές δραστηριότητες θα σε βοηθήσουν να τον ανακαλύψεις στο μικροσύμπαν του Generation Next.