Τι είναι το μποζόνιο Higgs και γιατί αναφέρεται ως «σωματίδιο του Θεού»; Τι σχέση έχει η αντιύλη με την ύλη και που έχει εξαφανιστεί; Είναι δυνατό ο Μεγάλος Επιταχυντής Αδρονίων να δημιουργήσει μία μίνι μαύρη τρύπα που θα καταπιεί τη Γη;
Αυτά είναι μερικά μόνο από τα ερωτήματα που απασχολούν τους επιστήμονες ανά την υφήλιο και ιδιαίτερα εκείνους που έχουν την τύχη να βρίσκονται στο επίκεντρο των εξελίξεων της κβαντικής μηχανικής: στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Πυρηνικής Έρευνας ή CERN.
Εκεί που ξεκίνησε το διαδίκτυο
To CERN (Conseil Européen pour la Recherche Nucléaire) ιδρύθηκε το 1954 από δώδεκα ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, αποτελώντας ένα από τα πρώτα συλλογικά ευρωπαϊκά εγχειρήματα. Πρόκειται για το μεγαλύτερο πειραματικό κέντρο ερευνών για τη φυσική στοιχειωδών σωματιδίων.
Ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα του CERN ήταν η εφεύρεση του διαδικτύου. Το 1989, ο διακεκριμένος Βρετανός επιστήμονας Tim Berners-Lee, εφηύρε τον Παγκόσμιο Ιστό (World Wide Web - WWW), ενώ εργαζόταν στο CERN, προκειμένου να διευκολύνει την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ ερευνητών. Η πρώτη ιστοσελίδα ενεργοποιήθηκε το 1991 και στις 30 Απριλίου του 1993, το CERN ανακοίνωσε ότι ο Παγκόσμιος Ιστός θα είναι ελεύθερος προς όλους. 28 χρόνια μετά, δεν μπορούμε καν να θυμηθούμε ή να φανταστούμε πως ήταν η ζωή πριν το διαδίκτυο!
Από τι αποτελείται τελικά η ύλη;
Βασική αποστολή του CERN είναι η έρευνα γύρω από τα συστατικά της ύλης και το είδος των δυνάμεων που την κρατούν ενωμένη. Οι ερευνητές που εργάζονται εκεί, χρησιμοποιούν τα μεγαλύτερα και πλέον περίπλοκα επιστημονικά όργανα στον κόσμο προκειμένου να μελετήσουν τα θεμελιώδη σωματίδια, δηλαδή τα βασικά συστατικά της ύλης, αλλά και τη συμπεριφορά τους.
Τα όργανα που χρησιμοποιούνται για τα πειράματα αυτά είναι ανιχνευτές σωματιδίων και επιταχυντές, –π .χ. ο Μεγάλος Επιταχυντής Αδρονίων επιταχύνει και προκαλεί συγκρούσεις πρωτονίων με βαριά ιόντα μολύβδου. Οι επιταχυντές, επιταχύνουν σωματίδια σε ταχύτητες που πλησιάζουν την ταχύτητα του φωτός και μετά τα αφήνουν να συγκρουστούν με άλλα σωματίδια. Οι ανιχνευτές παρατηρούν ό,τι συμβαίνει στις συγκρούσεις και δίνουν στους επιστήμονες ενδείξεις για το πώς αλληλοεπιδρούν τα σωματίδια, καθώς και πληροφορίες για θεμελιώδεις νόμους της φύσης.
Και σε τι ωφελούν όλα αυτά;
Στόχος της έρευνας που γίνεται από την πολυσυλλεκτική επιστημονική κοινότητα του CERN, είναι να επεκτείνει τα όρια της ανθρώπινης γνώσης, μελετώντας τα μικρότερα δομικά στοιχεία του σύμπαντος. Μια σειρά ερωτημάτων όπως η προέλευση και η δομή του σύμπαντος, η προέλευση της μάζας, η σκοτεινή ύλη, η Μεγάλη Έκρηξη (Big Bang), η αντιύλη και πολλά ακόμη περιμένουν να απαντηθούν, και οι επιστήμονες του CERN εργάζονται προς αυτή την κατεύθυνση.
Ωστόσο, η αναζήτηση απαντήσεων δεν παραμένει μεταξύ θεωρητικής και πειραματικής φυσικής, αλλά έχει και πρακτική διάσταση. Από το διαδίκτυο που δημιουργήθηκε αρχικά για να καλύψει τις ανάγκες επικοινωνίας των εργαζόμενων στο CERN και πλέον έχει επεκταθεί σχεδόν σε κάθε γωνιά του πλανήτη, μέχρι τεχνολογικά επιτεύγματα που έχουν εφαρμογή στην ιατρική (π.χ. στη διάγνωση και τη θεραπεία του καρκίνου), στη βιομηχανία, στη διατήρηση της πολιτισμικής κληρονομιάς μας, το CERN έχει αλλάξει τη ζωή μας σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό απ’ όσο γνωρίζουμε.
Αν θέλεις να μάθεις περισσότερα, επισκέψου την ιστοσελίδα του CERN και ανακάλυψε τον θαυμαστό κόσμο του μέσα από εικονικές περιηγήσεις και παρουσιάσεις.