Ένα θέμα που απασχολεί εδώ και χιλιάδες χρόνια επιστήμονες και θεολόγους, και συνδέεται άμεσα με την ιστορία της γέννησης του Χριστού, είναι το ουράνιο φαινόμενο του άστρου των Χριστουγέννων.
Τι ήταν λοιπόν αυτό το άστρο που οδήγησε τους τρεις Μάγους στη Βηθλεέμ; Στο πέρασμα των ετών έχουν διατυπωθεί διάφορες αστρονομικές εξηγήσεις για αυτή τη βασική πτυχή της ιστορίας των Χριστουγέννων, από τις οποίες ξεχωρίσαμε τις επικρατέστερες.
Θεωρία 1η: Μια έκρηξη νόβα ή σουπερνόβα
Ήδη από την αρχαιότητα, οι άνθρωποι είχαν παρατηρήσει την αιφνίδια εμφάνιση «νέων άστρων» στον ουρανό τα οποία ονόμαζαν καινοφανείς (νόβα) αστέρες. Μάλιστα, σε κάποιες ελάχιστες περιπτώσεις ήταν τόσο φωτεινοί, ώστε διακρίνονταν με γυμνό μάτι και την ημέρα. Γι’ αυτό και τους ονόμαζαν υπερκαινοφανείς (σούπερνοβα) αστέρες.
Σήμερα γνωρίζουμε ότι πρόκειται για αστέρες μεγάλης μάζας, στα τελευταία στάδια εξέλιξής τους, οπότε οι θερμοπυρηνικές εκρήξεις που συντελούνται στο εσωτερικό τους εκτινάσσουν μεγάλο μέρος του υλικού τους στο διάστημα.
Η θεωρία ότι οι τρεις Μάγοι παρατήρησαν μια έκρηξη νόβα ή σουπερνόβα υπονοήθηκε για πρώτη φορά από τον αστρονόμο του 17ου αιώνα Γιοχάνες Κέπλερ, ενώ αργότερα υιοθετήθηκε και από άλλους ερευνητές. Ωστόσο, δεν υπάρχει καμία καταγραφή του γεγονότος στον δυτικό κόσμο, αν και σε κινεζικά ιστορικά κείμενα γίνεται σχετική αναφορά που συμπίπτει με μία από τις πιθανές ημερομηνίες γέννησης του Χριστού.
Θεωρία 2η: Μια συζυγία πλανητών
Μία άλλη ερμηνεία του Κέπλερ συνδέθηκε με τη θεωρία ότι το άστρο της Βηθλεέμ δημιουργήθηκε από μια σύνοδο του Δία και του Κρόνου, στον αστερισμό των Ιχθύων, αναφορά της οποίας έχει βρεθεί σε βαβυλωνιακό κείμενο.
Στην αστρονομία, συζυγία ονομάζεται η –κατά προσέγγιση– ευθυγράμμιση δύο ή περισσοτέρων ουράνιων σωμάτων όταν παρατηρούνται από ορισμένη θέση, συνήθως από τη Γη. Μια εξαιρετικά στενή προσέγγιση δύο – τριών πλανητών θα δημιουργούσε ένα εντυπωσιακό γεωμετρικό σχήμα στον ουρανό. Σύμφωνα με τον Κέπλερ, μια συζυγία των πλανητών Δία και Κρόνου έλαβε χώρα το 7 π.Χ.
Μια άλλη θεωρία, αναφέρει ότι το άστρο της Βηθλεέμ αποτελούσε μία συζυγία του Δία, της Αφροδίτης και του Βασιλίσκου, του φωτεινότερου αστεριού από τον αστερισμό του Λέοντα.
Θεωρία 3η: Το αστέρι των Χριστουγέννων ήταν κομήτης
Η θεωρία του κομήτη έχει αρκετά πλεονεκτήματα: Οι κομήτες κινούνται κατά μήκος του ουρανού, γεγονός που συνάδει με την ερμηνεία του Ευαγγελίου ότι το αστέρι «κινούνταν» καθώς κατηύθυνε τους Μάγους στη Βηθλεέμ. Εξάλλου, και οι περισσότερες κλασικές απεικονίσεις της γέννησης του Χριστού παρουσιάζουν το άστρο ως κομήτη. Επιπρόσθετα, ένας κομήτης μπορεί να παρατηρείται για αρκετούς μήνες στον ουρανό, είτε να κινείται είτε να παρουσιάζεται στάσιμος, ενώ κάποιες φορές η λαμπρότητά του μπορεί να τον καταστήσει ορατό ακόμα και την ημέρα.
Ωστόσο, ισχυρό αντεπιχείρημα στην υπόθεση του κομήτη αποτελεί ο χρόνος: ο διάσημος κομήτης του Χάλεϋ έλαμπε στον ουρανό τον Αύγουστο – Σεπτέμβριο του 11 π.Χ., ενώ ένας ακόμη κομήτης παρατηρήθηκε στην περιοχή της Μεσοποταμίας το 17 π.Χ.
Δεν γνωρίζουμε εάν υπήρξαν οι τρεις Μάγοι και ποιο αστέρι ακολούθησαν στο δρόμο προς τη Βηθλεέμ. Ωστόσο, η επιστήμη της αστρονομίας μπορεί να μας επιβεβαιώσει ότι όλα τα ουράνια φαινόμενα που προαναφέρθηκαν συνέβησαν. Γι’ αυτό η επιστήμη της αστρονομίας είναι πραγματικά συναρπαστική.
Θες να ανακαλύψεις περισσότερα; Στο μικροσύμπαν του Generation Next σε περιμένει ένας ολόκληρος κύκλος οπτικοακουστικών μαθημάτων γύρω από την αστρονομία.